∼Uit de kunst naar jezelf∼
Met deze titel ging een groep kunstenaars onder bezielende leiding van Hélène Jansen-van Bavel (Atelier met Verve) in 2016 op weg. Ieder van ons koos een thema dat ons het naast aan het hart ligt. En in de maandlessen werden hoogtepunten uit de kunstgeschiedenis besproken en verkend. Van de oude Griekse en Romeinse tijd via de school van Chartres naar Anselm Kiefer in het heden. Kunstenaars en stromingen geven een beeld van de tijd waarin ze leven. Grote kunstenaars bereiden een nieuwe periode in de geschiedenis voor.
Wij keken naar wat de drijfveren en zienswijzen van deze groepen en individuen ons persoonlijk als kunstenaar te zeggen hebben. En naar wat ze ons spiegelen, waarvan ze ons bewust maken en waar ze ons mogelijk zelfs toe oproepen.
Water ontmoet aarde
Mijn thema lag al een tijd klaar: water ontmoet aarde. Juist dat gebied waar deze elkaar raken en wederzijds beïnvloeden, trekt al geruime tijd mijn aandacht. In het dagelijks leven wandelend langs de Waal. Op vakantie op een prachtig Grieks eiland met witte rotsen en helder, blauw zeewater. En op Lanzarote waar de Atlantische zee tegen de rotsen op beukt. Of kleiner: een plas water in een uitgeholde steen of bevroren in een kuil in de klei.
Onderzoektocht
Als een boeiende, leerzame, opwindende en verstillende onderzoektocht heb ik dit jaar beleefd. Op allerlei manieren kijkend naar dit onderwerp. Op fysiek vlak alleen al is zoveel waar te nemen. Foto’s en filmpjes neem ik mee naar huis om heel dichtbij stilstaande beelden van het altijd bewegende rivierwater te bestuderen. De invloed van de waterbewegingen op de klei en het zand geeft prachtige patronen. Op sommige foto’s is het patroon van het wateroppervlak ook als gelijktijdige afdruk op de bodem te zien: cadeautjes van het toeval. De stroomlijnen teken ik – liefst met houtskool – na te voelen hoe het water beweegt.
Zand en klei neem ik mee naar mijn atelier om op papier en doek te verwerken. Verf laat ik stromen over het ontstane reliëf. En wat gebeurt er als ik heel veel water aan de verf toevoeg? Welke muziek, liefst klassiek, benadert het ritme en de beweeglijkheid het beste? En als ik schilder op deze muziek, wat is daarvan het effect?
De kwaliteiten van het water op dit ontmoetingspunt dringen zich aan mijn aandacht op. Aan de hand van licht en donker in de werken van Rembrandt ga ik met paarsen en gelen laag over laag te werk.
De transparantie van water intrigeert me. Hoe kan je die benaderen? Kan ik een oppervlak zo weergeven dat de lagen eronder zichtbaar blijven? En kan de glinstering en de doorzichtigheid samen weergegeven worden? Het doel is niet om precies de werkelijkheid na te bootsen, maar om inspiratie op te doen via dit onderzoek.
Zelfonderzoek
Natuurlijk ontkomen we als kunstenaars niet aan zelfonderzoek als essentieel ingrediënt. Wat is het in mij dat juist dit thema nu wil onderzoeken? Wat hebben de relatieve beweeglijkheid van het water en de standvastigheid van aarde met mij te maken? Wat herken ik in de kunstgeschiedenis en bij andere kunstenaars die zich met dit onderwerp bezig hielden? Waarin komen we overeen en waarin verschillen we juist? Wat is mijn standpunt? En waar wil ik heen?
Meanderen
Het thema meandert gedurende het jaar. Naast het genoemde water ontmoet aarde en beweeglijkheid tegenover standvastigheid, ervaar ik dat alles met alles verbonden is. De kringloop van het water en de invloed daarvan op de aarde ligt voor de hand. Op Lanzarote treffen me de vulkanisch gestolde aardestromingen. De vormen komen sterk overeen met de stilstaande beelden van het stromende rivierwater die ik van de Waal maak. Hoe standvastig is de aarde als er veel vuur bij komt? En hoe beweeglijk is water nog als het bevroren stil ligt?
Ineens voelt mijn ‘weidse’ onderwerp als te beperkt. Op zijn minst wil de lucht er ook een plaats in krijgen. En dan strijkt er een groep zilverreigers in de uiterwaarden neer. Mijn ogen blijven ze zoeken. Zij waden op hun hoge poten door ondiep water over de aarde. Hun sierlijke lichamen boven het water in de lucht. Ik zie ze als verbinders van water, aarde en lucht. Daar ga ik mee spelen over waterwerken heen. Zo noem ik ze namelijk, deze werken met dit thema: waterwerk. Op volgorde van maken worden ze genummerd.
Groepsexpositie Uit de kunst naar jezelf
Er is hier zoveel over te vertellen en nog meer te laten zien. En niet alleen van mij, maar van nog 17 gepassioneerde kunstenaars ieder met een persoonlijk thema. En dat willen wij graag met je delen in een groepsexpositie met de titel van het jaar Uit de kunst naar jezelf.
Van harte welkom dus op zondag 8 januari 2017 in Atelier ’t Pakhuys aan de Berkelkade 15a te Zutphen.
Om 14 uur openen wij feestelijk en tot 17 uur tonen wij een selectie van ons gemaakte werk en vertellen wij graag over onze individuele onderzoektocht. Klik op de uitnodiging voor tekst en de deelnemende kunstenaars.
